ÖTV'den muaf araçlara talep arttı
Malul ve engelli vatandaşlar için araç alımında uygulanan muafiyet sınırının artırılması ÖTV muafiyeti kapsamındaki otomobillere olan talebi artırırken, sınır kapsamındaki bazı modeller başta olmak üzere SUV araçların arzında sorunlar yaşanıyor.
Yeni yıldan itibaren geçerli olmak üzere bazı vergi ve harçlar yeniden değerleme oranında artırılırken, gelir vergisi tarifesi başta olmak üzere tarifeler ve mükelleflerin yararlanacağı istisna tutarları da açıklandı.
Bu kapsamda, malul ve engelli vatandaşlara yönelik araç alımında uygulanan muafiyet sınırı artırıldı. Buna göre, 2023 yılında 1 milyon 4 bin 200 lira olan ÖTV istisna tutarı, 1 Ocak 2024 itibarıyla yüzde 58,46 artışla 1 milyon 591 bin 200 liraya yükseldi.
Son düzenleme sayesinde engelli vatandaşların ÖTV muafiyeti ile alabilecekleri otomobillerin kapsamı genişlerken, söz konusu limit çerçevesinde hangi otomobil modellerinin satın alınabileceği, ÖTV muafiyetinin nasıl hesaplandığı ve bu araçları kimlerin kullanabileceği merak konusu oldu.
Engellilik oranı yüzde 90 ve üzerinde olan yetişkin engelliler ile Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu'nda (ÇÖZGER) "Özel Şart Gerektirir (ÖŞG)" ibaresi bulunan 18 yaş altı engelliler ÖTV istisnasından yararlanabilmektedir.
Ayrıca ilk defa iktisap edilecek aracın hareketli aksamında (debriyaj pedalı, fren pedalı, gaz pedalı ve/veya vites kolu) tadilat yapılmasını gerektiren ÖTV istisnasından, engel oranı yüzde 90'ın altında olan engellilerden "Sadece hareketli aksamında özel tertibat bulunan bir aracı kullanması gerekir" değerlendirmesine sahip engelli sağlık kurulu raporu bulunanlar yararlanabiliyor.
Engelli ÖTV indirim hesaplaması
Engelli ÖTV indirimi hesaplaması kişilerin engellilik derecesine göre aracın vergiler dahil satış fiyatı üzerinden yapılır. Engellilik oranı yüzde 90 ve üzeri olanlar ÖTV'siz araç alabiliyor. Diğer vatandaşlar ise engellilik oranına göre farklı oranlarda indirimlerden yararlanabiliyor.
Engelli aracının fiyatının hesaplanması için aracın vergiler dahil satış fiyatı üzerinden yüzde 18 KDV oranı hesaplanarak fiyattan düşülür. KDV düşüldükten sonra ÖTV de satış fiyatından düşülür. Son olarak ortaya çıkan tutara KDV oranı eklenerek aracın ÖTV'den muaf fiyatı ortaya çıkar.
Yüzde 40 ile yüzde 89 arasında engeli olan kişiler sıfır kilometre araç almak istediklerinde yüzde 26,3 ÖTV indiriminden yararlanabiliyor.
Araçları kimler kullanabilir
Yüzde 90 ve üzeri engelli araç sahibinin aracı kullanamaması durumunda, araç sadece engellinin eşi, birinci dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile aynı ilde ikamet eden kardeşleri ve noter tarafından düzenlenen iş sözleşmesine bağlı olarak istihdam edilen B sınıfı sürücü belgesine sahip bir sürücü tarafından kullanılabilir.
Engellilik oranı yüzde 40 ila 89 arasında olan kişilerin 1 Ocak 2016 tarihinden önce alınmış H sınıfı sürücü belgesine veya üzerinde "engelli" ibaresi bulunan yeni tip B sınıfı sürücü belgesine sahip olmaları, sürücü belgesinde "özel tertibatlı araç kullanabilir" ibaresinin bulunması ve aracın kendi adlarına kayıtlı olması gerekmektedir.
ÖTV istisnası ile alınan araçların satışı
ÖTV muafiyeti ile satın alınan araçlar, satın alma tarihinden itibaren 5 yıl süreyle satılamaz. Satışın gerçekleştirilmesi gerekiyorsa vergi dairesine başvurulmalı ve aracın ÖTV'si hesaplanarak ödenmelidir. Bu işlem gerçekleştirildikten sonra aracın satışında herhangi bir engel kalmıyor.
Bunun dışında, aracın satın alınmasının üzerinden 5 yıl geçmişse, araç herhangi bir kısıtlama veya özel vergi ödemesi olmaksızın satılabilir. Ayrıca engellilere tanınan ÖTV muafiyeti ile araç satın alma hakkı her 5 yılda bir güncellenmektedir.
Engelli vatandaşlar istedikleri aracı bulamıyor
Güncel fiyat listesinden yapılan derlemeye göre Fiat, Renault, Dacia, Hyundai, Kia, Toyota, Citroen, Peugeot, Opel, Skoda, Seat, Volkswagen, Ford, Nissan, Honda, Suzuki, MG, SsangYong ve DFSK gibi markaların bazı modellerine ait farklı donanımlara sahip otomobiller ÖTV'den muaf olarak satın alınabiliyor.
Ancak son dönemde ÖTV muafiyetli araç almak isteyen vatandaşlar, özellikle limit kapsamına giren bazı modeller başta olmak üzere SUV araç bulmakta sorun yaşıyor.
Birçok bayi engelli raporu ile araç sahibi olmak isteyenleri sıraya sokarken, bazı bayilerin elden para alarak istenilen aracı daha erken temin ettiği iddia ediliyor. Sosyal medya platformlarında bu konuda çok sayıda şikayet var.